Pomówienie a zniesławienie – jakie są różnice prawne i językowe?

W języku potocznym pojęcia „pomówienie” i „zniesławienie” są często używane zamiennie, jednak w świetle prawa różnice między nimi są istotne. Zniesławienie zostało precyzyjnie określone w Kodeksie karnym, natomiast pomówienie funkcjonuje jako określenie bardziej ogólne i niekoniecznie prawnicze.

Zniesławienie według art. 212 Kodeksu karnego

Zniesławienie (art. 212 Kodeksu karnego) to działanie polegające na publicznym przedstawieniu fałszywych informacji lub zarzutów dotyczących innej osoby, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla wykonywanej działalności lub zajmowanego stanowiska. Zniesławienie może mieć formę ustną, pisemną lub internetową.

Przykłady zniesławienia:

• Opublikowanie na Facebooku nieprawdziwych informacji na temat danej osoby, sugerujących np. nieuczciwość czy niekompetencję.
• Zamieszczenie komentarzy na Instagramie oskarżających osobę publiczną o działania niezgodne z prawem bez posiadania jakichkolwiek dowodów.
• Rozpowszechnianie plotek o domniemanym popełnieniu przestępstwa przez daną osobę, co narusza jej dobre imię.

Różnice językowe między pomówieniem a zniesławieniem

• Pomówienie w języku potocznym oznacza oskarżenie kogoś o nieprawdziwe lub niesprawdzone działania, często w sposób mniej formalny, na przykład w rozmowie prywatnej. Pomówienie może mieć charakter subiektywny, być nieprecyzyjne, a nawet pozbawione szczegółów.
• Zniesławienie jest natomiast pojęciem prawnym, wymagającym spełnienia określonych kryteriów zawartych w art. 212 Kodeksu karnego. Musi dotyczyć konkretnych zarzutów, które mogą narazić osobę poszkodowaną na utratę zaufania lub szacunku w środowisku społecznym lub zawodowym.

Przykłady różnic językowych:

• Pomówienie: „On jest chyba złodziejem, nie ufam mu.”
• Zniesławienie: „Pan X ukradł pieniądze z firmy, w której pracuje.”

Czym różnią się skutki prawne pomówienia i zniesławienia?

Pomówienie jako wypowiedź potoczna może nie zawsze pociągać za sobą konsekwencje prawne, szczególnie jeśli ma charakter prywatny lub nie został upubliczniony. Zniesławienie jest zawsze działaniem publicznym, podlegającym odpowiedzialności karnej.

Jak reagować na zniesławienie?

Jeżeli padłeś ofiarą zniesławienia, przysługuje Ci prawo do:

• żądania sprostowania lub przeprosin,
• wystąpienia z pozwem cywilnym o ochronę dóbr osobistych,
• skierowania prywatnego aktu oskarżenia do sądu karnego.

Do jakiego sądu należy skierować pozew i ile wynosi opłata?

Pozew o ochronę dóbr osobistych należy skierować do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego lub miejsca dokonania naruszenia. Opłata sądowa od pozwu o ochronę dóbr osobistych wynosi zasadniczo 600 zł. Jeśli jednak wraz z pozwem dochodzone jest również roszczenie majątkowe (np. odszkodowanie), opłata wynosi 5% wartości przedmiotu sporu.

Jakie orzeczenie może wydać sąd?

Sąd, po rozpoznaniu sprawy, może wydać wyrok:

• uznający winę oskarżonego,
• nakazujący usunięcie skutków naruszenia (przeprosiny, sprostowanie),
• zasądzający zadośćuczynienie lub odszkodowanie,
• zobowiązujący do publikacji wyroku lub oświadczenia w mediach lub internecie.

Naruszenie prawa do ciszy, spokoju i miru domowego

Dobra osobiste obejmują także prawo do ciszy, spokoju oraz ochrony miru domowego. Przykładowo, uciążliwe zachowanie sąsiada polegające na generowaniu nadmiernego hałasu, nieprzyjemnych zapachów lub intensywnego światła może być podstawą dochodzenia ochrony dóbr osobistych. Poszkodowany może w takiej sytuacji skierować pozew do sądu, domagając się zaniechania naruszeń, a w szczególnych przypadkach również odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Jeśli potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w zakresie ochrony dóbr osobistych, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Nasz zespół prawników pomoże Ci skutecznie dochodzić Twoich praw.